Kullanıcılar, geçmişin tozlu sayfalarında gezinirken, adını sık sık duydukları ancak detaylarını pek bilmedikleri bir isme takılıyorlar: Tomris Hatun. Kimdir bu gizemli kadın ve onunla ilişkilendirilen olaylar nelerdir? Merak edilen soruların cevapları, sadece tarih kitaplarında değil, insanın ruhunda da derin izler bırakan bir öykünün parçası. İşte, Tomris Hatun'un sıradışı hayatına dair bir bakış.
Tomris Hatun kimdir?
Massaget Konfederasyonu'nun muhtemelen MÖ 6. yüzyılda hüküm süren hükümdarı olarak bilinen Tomris, Antik Doğu İrani dillerini konuşan bir liderdir. Antik çağda, Pers ve Medya gibi bölgelerde etkili olan Ahameniş İmparatorluğu ile büyük bir mücadele içine girmiştir. Tomris, barışçıl ancak savunmaya odaklı bir liderlik anlayışını benimsemiş ve Pers İmparatoru Büyük Kiros'un saldırılarına karşı direnmiştir. Persler, Massaget topraklarına girdiklerinde genellikle yakılmış tarlalarla karşılaşıyorlardı. Massagetler, geri çekilerek saldırmak için uygun bir zamanı bekliyorlardı ve bu nedenle Persleri kovalamak zorunda kalmışlardı. Ancak Büyük Kiros, Massaget topraklarına karşı bir dizi saldırı düzenlemiştir. Tomris, Büyük Kiros'un teklifini reddettikten sonra onunla mücadele etmeye devam etmiştir.
Büyük Kiros, büyük bir ordu toplamış ve tekrar Massaget topraklarına saldırmıştır. Bu kez savaş için eğitilmiş yüzlerce köpeği de ordusunda bulundurmuştur. Tomris, artık kaçmanın fayda sağlamayacağını anlayarak uygun bir mevzi seçmiş ve Büyük Kiros'un ordusunu beklemeye başlamıştır. İki ordu arasında birkaç kilometre mesafe bulunmaktadır. Savaşın başlamasını beklerken, Büyük Kiros'un ordusu ansızın bir hile ile saldırıya geçmiştir. Ancak bu saldırıda Tomris'in oğlu da dahil olmak üzere Massaget güçleri ağır kayıplar vermiştir.
Savaş, Milattan Önce 529'da Seyhun nehri yakınlarında gerçekleşmiştir. Massagetler, atlı okçuları ve savaş arabalarıyla Persleri yenmiştir. İmparator Kiros'un bir kısmı savaş alanından kaçarken, bir kısmı da ölmüştür. Kiros, savaş sırasında öldürülmüştür. Bu, Ahameniş İmparatorluğu'nun ilk büyük hükümdarının, ele geçirmek istediği topraklarda hayatını kaybettiği bir savaştır.
Tomris, oğlunun ölümüne yemin ettiği gibi, Büyük Kiros'un kafasını kan dolu bir fıçıya atarak intikamını almıştır. Bu savaşın sonunda, Massaget ülkesi bir süre daha Pers tehdidinden kurtulmuştur.
Tomris'in adı günümüzde de kullanılan bir İran dişi ismidir. Tomyris adı, Antik Yunanca'dan türetilmiştir ve İran tarihinde ve edebiyatında önemli bir figürdür. Tomris'in, İran tarihinde ve edebiyatında önemli bir figür olan Farkapın'ın kızı olduğuna inanılmaktadır.
Tomris Hatun olayı nedir?
Tomris Hatun, Pers Kralı Kiros'u öldürerek intikamını almıştır. Kiros, Tomris Hatun'un oğlu Spargapis'i esir almış ve onu kendi saflarına çekmeye çalışmıştı. Ancak Spargapis, Kiros'un teklifini reddetti ve bu nedenle Kiros tarafından öldürüldü. Bu olay, Tomris Hatun'u derinden öfkelendirdi ve Perslere karşı savaş ilan etti.
Sakalar ile Persler arasındaki çatışmalarda, Tomris Hatun'un ordusu Persleri yenilgiye uğrattı ve Kiros da bu savaşta öldürüldü. Tomris Hatun, intikamını almak için Kiros'un kesik başını kan dolu bir fıçıya atarak gösterdi.
Tomris Hatun'un mezarı hala kesin olarak bilinmiyor. Ancak, genel olarak Orta Asya'nın geniş steplerinde gömüldüğü düşünülüyor. En yaygın iddia, onun bugünkü Kazakistan'ın güneyinde, Seyhun Nehri yakınlarında gömülü olduğu yönünde. Ancak bir başka iddia da onun bugünkü Kırgızistan'ın kuzeyinde, Issık Göl yakınlarında gömülü olduğu yönünde. Mezarının bulunması, Türk tarihinin önemli bir parçası olacak gibi görünüyor.
Tomris Hatun'un mezarıyla ilgili bazı araştırmalar devam ediyor. Örneğin, 2019'da Kazakistan'ın güneyinde yapılan bir araştırmada, Tomris Hatun'a ait olabilecek bir kurgan mezarı bulundu. Benzer şekilde, 2022'de Kırgızistan'ın kuzeyindeki Issık Göl yakınlarında yapılan bir araştırmada da potansiyel bir mezar keşfedildi. Bu araştırmaların sonuçları, Tomris Hatun'un mezarının yerinin belirlenmesine yardımcı olabilir.
