Sağlık sistemi komada!

KENAN YEŞİL-ÖZEL HABER

Sağlık Bakanlığı tarafından uygulamaya konan Merkezi Hekim Randevu Sistemi(MHRS) üzerinden hastaların randevu alamama sorunu sürüyor. Özellikle nüfusu yüksek olan büyükşehirlerde vatandaşlar, MHRS üzerinden bir türlü kayıt yaptıramıyor. İzmir’de de merkez ve merkeze yakın ilçelerdeki kamu hastanelerinde randevu almak imkansız olurken, MHRS sistemi merkeze uzak, nüfusu az ilçelere vatandaşları yönlendiriyor. MHRS’de yaşanan tıkanıklık, önemli hastalıkları olan vatandaşların randevu alamamasını yol açıyor. Sağlıkta dönüşüm politikaları nedeniyle çalışma sisteminin bozulduğunu dikkat çeken İzmir Tabip Odası Başkanı Prof. Dr. Süleyman Kaynak, “Bugün Türkiye’de 1 milyar 300 milyon olarak telaffuz edilen yıllık hasta sayısı var. Neredeyse her 25 günde bir Türkiye nüfusu kadar bir insan grubunun sağlık sistemiyle temas ettiğini görüyoruz. Acil servislerde de yaklaşık 160 milyona yakın yıllık hasta bakılıyor. Bu da Türkiye için çok yüksek bir rakam. Gelişmiş ülkelerde nüfusun yüzde 15 civarındadır. Ama Türkiye’de yüzde 200’e bulmuş durumda. Sistem tümüyle birçok yönden aksamış durumda. Bunun en önemli belirtisi olarak da MHRS’den randevu alamamış durumda olması, sağlık sistemine ulaşılamaması gibi bir sonuçla kendini gösteriyor” dedi.

MHRS tıkandı

MHRS sistemi şu anda tıkanmış durumda olduğunu dile getiren İzmir Tabip Odası Başkanı Prof. Dr. Süleyman Kaynak, “Bu tıkanıklık toplam sağlık sisteminin çöktüğünü gösteren bir belirtidir. Ama bu belirti aslında buz dağının suyun üstündeki küçük bir ucuna benziyor. Sistem tümüyle çalışmaz hale geldi. MHRS hastaların ve vatandaşın kendisine ilk yansıyan buz dağının ucu durumunda. Son 20 yılda sağlıkta dönüşüm sistemin devam ediyor. Sağlıkta dönüşüm dediğimiz şey temel olarak sağlığın ticarileştirilmesi esasına dayanıyor. Bütün kurumlar ticarethane gibi çalıştırılması hedefleniyordu, hastalarda müşteri pozisyonuna sokulmuş insanlar olarak projelendirildi. Böyle bir ticari ortamın başarısı için esas olarak müşterinin çoğaltılması lazım. Hasta sayısının kışkırtırla çoğaltılması gerekiyordu. Bu da bütün bu 20 yıllık dönem içersinde insanların hekime ulaşması çok kolaylaştırılarak ve sistemin çalışma düzeni bozularak yapıldı” diye konuştu.

İzmir Tabip Odası Başkanı Prof. Dr. Süleyman Kaynak

Basamak sistemi bozuldu

Sağlıkta çalışma düzeninin bozuluşunu anlatan Prof. Dr. Kaynak, “Normalde sağlık sistemi birinci Basamak ikinci Basamak ve üçüncü Basamak şeklinde bir seçici düzenleme ile gider. Birinci basamak, hastaların yüzde 85-90’ının sorunlarının çözüldüğü aile sağlığı merkezleridir. Oradaki aile hekimleri bu sorunun büyük bir kısmını çözerler. Geriye kalanları da ikinci ve üçüncü basamağa yönlendirirler. Fakat bu sistem bozulduğu için herkes birinci basamağa uğramadan ikinci hatta üçüncü basamağa Eğitim ve Araştırma Hastanelerine ve Üniversite Hastanelerine hemen ulaşabildiler. Böyle olunca da hastane kapasiteleri hiçbir şekilde yetmez hale geldi. Bu kademelendirme sisteminin hiç kullanılmaması, bozulması ve doğrudan doğruya insanların istedikleri hastaneye istedikleri zaman gidebilir gibi bir popülist politikalar kurulduğu için sistem tıkandı. Çünkü en ufak bir şikayeti olan öksüren, burnu akan bile bir üniversite hastanesine rahatlıkla gidebiliyordu. Bu baktığımız zaman kötü bir şeymiş gibi görünmez ama hafif veya birinci basamakta çözülebilecek hastaların üçüncü basamağa gitmeleri daha ciddi hastalıkların tedavisi için ayrılmış olan üçüncü basamakların çalışması zorlaştırdı ve sistemin tıkanmasını yol açtı. Burada he kışkırtılmış hasta sistemi hem de kademelendirmiş sistemin ortadan kaldırılması neticesiyle böyle biri durumla karşı karşıya kalındı. MHRS tıkanıklığının en önemli neden bunlardır” ifadelerini kullandı.

Aylık hasta sayısı Türkiye nüfusu kadar

Prof. Dr. Süleyman Kaynak, 5 dakikada bir hasta randevusunun da hastanelerin yoğunluğunu artırdığını, 5 dakikalık randevuda sorunların çözülmemesi nedeniyle hastaların tekrar tekrar siteme kayıt yaptırdığını söyledi. Sağlık sistemine müracaatları rakamlarla dikkat çeken Prof. Dr. Süleyman Kaynak, şöyle konuştu: “MHRS’nin tıkanacağı çok önceden görüldüğü için de 5 dakikada bir hasta randevusu gibi hastanelerin yoğunluğunun çok artmasına yol açan, hastaların sorunlarının çözülmesini zorlaştıran bir sistem başladı. 5 dakikada hiçbir şey çözülmediği için insanlar bir takım tetkikler veya reçete alım gidiyor. Sorun çözülmediği için yeniden başka bir yerde sisteme baştan giriyor. Dolayısıyla çözülmeyen sorunlar tekraren sağlık sistemine sürekli girilerek çözülmeye çalışılıyor. Bu da sağlık sistemine müracaat eden insan sayısını çok yükseltti. Bugün Türkiye’de 1 milyar 300 milyon olarak telaffuz edilen yıllık hasta sayısı var. Neredeyse her 25 günde bir Türkiye nüfusu kadar bir insan grubunun sağlık sistemiyle temas ettiğini görüyoruz. Bunlar son derece çok yüksek rakam. Bunun ikinci bir sonucu elbette. MHRS tıkanıklığı insanların randevu alamaması nedeniyle acil servislere yönlenmeleri bugün acil servislerde de yaklaşık 160 milyona yakın yıllık hasta bakılıyor. Bu da Türkiye için çok yüksek bir rakam. Gelişmiş ülkelerde nüfusun yüzde 15 civarındadır. Ama Türkiye’de yüzde 200’e bulmuş durumda. Bu da acil servislerin çalışmamasına tıkanmasına, hafif hastalar tarafından işgal edilmesine ve daha ciddi hastaların bakılmasını zorlaştıran bir başka sorun olarak ortaya çıkıyor. Sistem tümüyle birçok yönüyle aksamış durumda. Bunun en önemli belirtisi olarak da MHRS’den randevu alamamış durumda olması, sağlık sistemine ulaşılamaması gibi bir sonuçla kendini gösteriyor.”

Sağlık sistemi komada

Sağlık sisteminin komada olduğunu dile getiren Prof. Dr. Kaynak, “Çünkü, insanlar gerçekten artık sağlık ihtiyaçlarını kamu sistemi içerisinde karşılayamıyorlar. MHRS’den randevu alamayan vatandaş ya acil servislere yükleniyor veya parası varsa özel sektöre doğru kayıyor. Zaten sağlıkta dönüşüm dediğimiz projenin bir hedefi de hastaları, insanları özel sektöre yönlendirmek. Sistemin ticarileşmesi dediğimiz şeyin bir ayağı da bu. Çaresiz olan hasta özel hastanelere ve özel kurumlara giderek parasıyla işlerini halletmek istiyor” dedi.