Dünya mutfaklarında nadir ve değerli bir baharat olan safran, yüzyıllardır hem lezzetiyle hem de sağlık açısından sunduğu faydalarla biliniyor. Ancak son zamanlarda artan fiyatlarıyla dikkat çeken safranın neden bu kadar pahalı olduğu merak konusu oldu. Peki Safran neden pahalı? Safran Türkiye'de yetişiyor mu? İşte detaylar...
Safran neden pahalı?
Safran, soğanlı bitkiler arasında yer alır. Sonbahar mevsiminde açan mor renkli çiçekleri yaklaşık 25 cm boyuna ulaşır. Safran bitkisi, ilaç, parfümeri ve tekstil sektörlerinde endüstriyel olarak değer taşır.Safranın toplanması oldukça meşakkatli ve ciddi bir iş gücü gerektiriyor. 1 kg safran elde etmek için 250.000 safran çiçeği gerekiyor ve bunların toplanabilmesi için de 600 iş saati gerekli. Bunun yanında, her bir safran çiçeği sadece üç tel safran üretiyor ve senede yalnızca 2 defa çiçek veriyor. Dolayısıyla çok özenli ve hassas bir çalışma yürütmek gerekiyor.
Tahmini olarak 3500 yıllık bir geçmişi olan safran, Güneybatı Asya'nın anavatanıdır ve ilk yetiştirildiği ülke Yunanistan'dır. Safran, genellikle İspanya, Fransa, Yunanistan, Güney Amerika, İtalya ve İran gibi ülkelerde yetiştirilir. Safran, Araplar tarafından İspanya'ya getirilmiştir ve İranlılar tarafından en iyi şekilde kullanılmıştır.
Dünya çapında popüler olan safran, çok eski bir tarihe sahiptir ve günümüzde oldukça değerlidir. UNESCO tarafından koruma altında olan safran, aynı zamanda Safranbolu'nun adını aldığı bitkidir ve Osmanlı dönemine kadar uzanan bir geçmişi vardır.
Safranın ekimi için genellikle 15 Ağustos ile 15 Eylül arasındaki dönem tercih edilir ve yaklaşık 10 cm derinliğe ekimi yapılır. Çiçekler açıncaya kadar toprak düzenli olarak çapalanır, havalandırılır ve zararlı otlardan temizlenir. Çiçeklerin açma dönemi genellikle 15 Ekim ile 15 Kasım arasındadır ve çiçekler gün doğmadan toplanmalıdır.
Safranın kullanılan kısmı, çiçeğin ortasındaki 3 tepeciktir. Bu tepecikler özenle ayrılır ve işlenir. Yaklaşık 75 bin çiçekten sadece yarım kilogram safran elde edilir. Bu zorlu süreç, safranın pahalı olmasının temel nedenlerinden biridir.
Safran, yüksek enerji değeri olan bir baharattır ve protein ile lif bakımından zengindir. Genellikle et, tavuk, balık, pilav, sebze yemekleri ve unlu mamullerde renklendirici ve lezzetlendirici olarak kullanılır. İran mutfağının önemli yemeklerinden biri olan "zereshk" de safranla yapılır.
Safranın tüketimi önemlidir çünkü aşırı tüketimi zehirleyici etkilere yol açabilir. Hamilelerin tüketimine de dikkat edilmelidir çünkü erken doğum ve düşük riskini artırabilir.
Safranın faydaları arasında uyku kalitesini artırması, motivasyon düzeyini yükseltmesi, tansiyonu ve kötü kolesterolü düşürmesi, mineraller açısından zengin olması, psikolojik problemlere katkıda bulunması, cilt lekelerini azaltması, diş etlerini güçlendirmesi ve yaşlanmayı önlemesi yer alır.
Safran Türkiye'de yetişiyor mu?
Safran, soğanlı bitkiler arasında yer alır. Sonbahar mevsiminde açan mor renkli çiçekleri yaklaşık 25 cm boyuna ulaşır. Safran bitkisi, ilaç, parfümeri ve tekstil sektörlerinde endüstriyel olarak değer taşır ve Türkiye'de Safranbolu ve Şanlıurfa'da yetiştirilir.
