Adı yıllardır dilden dile dolaşan Madam Martha Koyu, bir efsaneden ibaret mi yoksa gerçekten var mı? Bu soru, meraklıları tarafından sıkça soruluyor. Peki, bu koy nerede ve neden bu kadar önemli? İşte, kullanıcıların merak ettiği tüm detaylar ve cevapları...
Madam Martha Koyu nerede?
Madam Martha Koyu, eskiden Halikya Koyu olarak bilinen ve İstanbul'un Adalar ilçesindeki Burgazada'da bulunan bir koy, plaj ve eski bir kamp alanıdır. Koy, Burgazada İskelesi'nden yürüme mesafesinde, Yassıada'nın karşısında ve yaklaşık olarak 1 kilometrekarelik bir alana yayılmıştır. İsmi Katolik Ermeni asıllı Lübnanlı Türk Martha Arat'tan gelmektedir ve bölge 1. derece sit alanıdır.
Tarihçe açısından, 2006 yılında Madam Martha Koyu, Hazine'ye ait bir başka araziyle takas edilerek Silahtarağa Vakfı'na devredilmiştir. Bu değişiklik sonucunda koy, Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün kontrolü altına girmiştir. Ardından, Aralık 2018'de Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılan bir ihaleyle özel bir restoran işletmecisine 15 yıllığına kiralanmıştır. Ancak, bu devir bazı basın organları tarafından eleştirilmiştir.
Madam Martha Koyu, geçmişte kamp yapma imkanı sunmasıyla bilinirdi. Ancak, Ağustos 2015'te adaya kamp yapmaya gelenler saldırıya uğramıştır. Saldırı, öncesinde ada halkı ile izinsiz içki satan bir kişi arasında yaşanan bir kavga sonrası gerçekleşmiştir. Bu kişi daha sonra tehditler savurmuş ve adaya daha fazla kişiyle döneceğini söylemiştir. Ardından, adalılar koyu basmış ve kampçılara saldırmıştır. Kampçılar, güvenlik amaçlı olarak karakola sığınmış ve İstanbul'a dönmüştür.
Haziran 2017'de koyda polis baskını düzenlenmiş ve 54 kişi "ateş yakma" iddiasıyla gözaltına alınmıştır. Ayrıca, 32 çadıra el konulmuştur. Bu tarihten itibaren koyda kamp yapmak yasaklanmıştır.
Koy, zaman zaman sanat etkinliklerine ve sergilerine ev sahipliği yapmaktadır. Örneğin, 2019'da Mehmet Ali Bakır ve Hollandalı Koenraad Marinus van Lier, denizden kıyıya vuran moloz, seramik, plastik gibi atıklardan heykel ve figürler oluşturarak bu eserleri Madam Martha'da sergilemişlerdir.
Martha Koyu neden önemli?
İstanbul'un yakınındaki Madam Marta Koyu, bölgedeki en önemli deniz çayırlarına ev sahipliği yapıyor ve doğal zenginlik bakımından dikkat çekiyor. Deniz çayırları, deniz ekosistemi için hayati öneme sahip: Oksijen üretir, kıyı erozyonunu önler, suda askıda bulunan partikülleri engeller ve suyun ışık geçirgenliğini artırır. İstanbul Üniversitesi Biyoloji Bölümü, Hidrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Dr. Cem Dalyan, deniz çayırlarının önemini vurgulayarak, "Neredeyse tüm canlı yaşamın bu çayırlarla başladığını" belirtiyor.
Dalyan şunları söylüyor: "Madam Marta Koyu'ndaki deniz çayırları birçok açıdan kritik bir rol oynuyor. Öncelikle, balık yavrularını koruma alanı sağlayarak onların üremelerini ve hayatta kalmalarını destekliyor. Ayrıca, koyun 5-6 metre derinliğinden sonra, kum zemin üzerinde yayılan küçük taşlar bulunuyor. Bu taşlar, aralarda yaşamayı seven ve özellikle omurgasız türler için ideal bir yaşam ortamı sunuyor gibi görünüyor. Adeta bir doğa harikası gibi: sanki birisi Marta Koyu'na gelip, denizin nasıl daha güzel hale getirilebileceğini düşünmüş ve bu düşünceleri uygulamış gibi. Bu nedenle, Madam Marta Koyu'nun acilen koruma altına alınması gerekiyor. Aksi halde, biyoçeşitliliğimizin büyük bir kısmını yakın bir gelecekte kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacağız."
