Kilis, adıyla sadece bugünü değil, aynı zamanda tarih boyunca yaşanan pek çok olayı da yansıtan bir şehirdir. İnsanların zihinlerinde yer eden bir soru ise şüphesiz Kilis adı nereden geliyor? ve Kilis'in eski adı nedir? ve onunla bağlantılı olarak "Kilis'in eski adı nedir?" Bu sorular, Kilis'in kökenine ve geçmişine dair bilgi sahibi olmak isteyenlerin sıklıkla sorduğu sorulardır. Şimdi, bu merak uyandıran soruların cevaplarına doğru bir yolculuğa çıkalım. İşte detaylar...
Kilis adı nereden geliyor?
Yukarı Mezopotamya'nın sakin atmosferinde, Pellada Cyrrhus adını taşıyan bir kent var: Kilis. Osmanlı kaynaklarında "Kilis kalesi" olarak geçen bu antik yer, tarih boyunca birçok hikayeye tanıklık etmiştir.
Adının kökeniyle ilgili ilginç bir detay, Kilis'in Pellada Cyrrhus ile aynı adı paylaştığı ve fonetik benzerlikler taşıdığıdır. Grant Dictionier'a göre, Cyrrhus'un Kiris olarak okunması, anlam bakımından "Efendi" olarak nitelendirilmiştir.
Muhtemelen 8. yüzyılda bölgeye yerleşen Türkmenler tarafından, Kiris olarak söylenen bu kelime zamanla Kilis'e evrilmiş ve günümüzdeki adını almıştır.
Asur tabletlerinde geçen "Ki-li-zi" adıyla Kilis'in tarihi, Asurlular döneminden itibaren var olduğunu gösteriyor. Ayrıca, antik Kilis'in günümüz yerleşiminden 12 km batıda olduğu, Büyük İskender döneminde (şu anda Suriye sınırları içinde) Ürya Nebi adlı bir kent kurulduğu veya var olan bir kente "Chrrhus" adının verildiği tahmin edilmektedir.
Bu bölge, İskenderun Körfezi'nden Fırat Nehri'ne kadar uzanan Christik eyaletinin merkezi olarak bilinirdi. Bazı haritalarda, Kilis'in bulunduğu yerde "Ciliza" adında bir mekanın varlığına dair izler bulunmaktadır.
Roma döneminde, bu yerin bazı haritalarda "Ciliza siv ürmajijant" olarak adlandırıldığı görülmektedir. 9. yüzyıldan itibaren gelen Müslüman Türkler, kendi lehçelerinde "düz, dümdüz" anlamına gelen "Kilis" kelimesini, Kiris yerine kullanarak günümüz yerleşim merkezine bu adı vermişlerdir.
Ayrıca, Şor Türkleri'nin bal dalağı için "Kilis" terimini kullandıkları bilinmektedir, bu da Kilis'in etimolojik zenginliğine bir başka katkıdır.
