İzmir Mithatpaşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, Türkiye'nin eğitim alanındaki önemli kurumlarından biri olmaya devam ediyor. İzmir'in eğitim tarihinde derin izler bırakan okul, hem teknik bilgi hem de mesleki beceri kazanmak isteyen öğrencilere kapılarını açarak onlara parlak bir gelecek sunuyor.
Kuruluşu ve kökeni
İzmir'in Konak ilçesinde tarihi 1867'ye kadar uzanan ve ilk olarak 1868-1869 öğretim yılında hizmete sunulan bir okul olan Mithatpaşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, İlk açıldığında İzmir Islahhanesi adıyla anılmıştır. Okul bu özelliğiyle İzmir'in ilk ıslahhanesidir. Açılma sebebi ise kimsesiz ve fakir çocukların himaye altına alınıp, sanat öğretilmesi ve faydalı bireyler haline getirilmesidir.
Mithatpaşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi, dönemin İzmir Sahil Sıhhiye Karantina Tahaffuzhaneleri'nin bulunduğu arsaya yapılmıştır. Yıllar önce çıkan yangında, binanın çoğu yeri büyük zarar görmüştür ancak Camii Odası denilen oda yangından zarar görmemiştir. 31 Mart 1997 tarihinde çıkan bir yangın sonucunda ise binası büyük hasar görmüş, ancak yeniden onarılarak öğrenime açılmıştır.
Okulun yenilenmesi
Okulu yenilemek için İstanbul'dan özel bir ekip getirildiği edinilen bilgiler arasındadır. İncelemeler sonucunda da okulun tekrar yapılması kararı alınmıştır. Yapı malzemelerinin hepsi İstanbul'dan getirildiği biliniyor. Okulun yapımı bittiğinde tekrar eğitim ve öğretime sunulmuş.
Mustafa Kemal Atatürk'ün ziyareti
Mustafa Kemal Atatürk, bu okulu çok sevdiği ve 3 kez ziyarette bulunduğu bilinen bilgiler arasında. Mustafa Kemal Atatürk'ün İlk 13 Şubat 1923'te ziyaret ettiği, sonrasında 1924 ve 1925 yıllarında diğer ziyaretleri gerçekleştirdiği kaydedilen bilgiler arasında yer alıyor. Atatürk'ün ziyaretler sırasında okula bir de altın madalya hediye ettiği biliniyor. Ayrıca ziyaret izlenimlerini de okulun defterine yazmış.
Atatürk'ün okulu çok beğenmesi, okula devlet tarafından yardım edilmesinin yolunu açmıştır. . Bunun karşısında Atatürk'e zamanın okul müdürü tarafından sadece bir adet olmak üzere altın para bastırıldığı da bilgiler arasında. Altın paranın hala okulun içerisinde bulunduğu biliniyor.
Kurtuluş Savaşı yılları ve Mithatpaşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi
Okulun kurtuluş savaşından sonrasında da Türkiye'nin dört bir yanına sıra, masa gibi okul araç ve gereçleri gönderdiği tarihi bilgiler arasında yer alıyor. Okul kurulduğundan beri atölyelerinde başka okullara sürekli olarak araç ve gereç yapmıştır. Okulun büyümesindeki en büyük sebep ise okula ait mal varlığının olmasıdır. Okulun birçok kaplıca, hamam, dükkân ve hanlara sahip olduğu bilgiler arasında.
Ayrıca okulun ismi birçok kez değiştirmiş. En son ismi ise "Mithatpaşa Anadolu Teknik, Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi" olarak kalmış.
Mekansal özellikleri ve değişimi
Binanın, günümüze kadar birçok etkene maruz kalıp, tamir ve değişiklik geçirdiği biliniyor. Ancak buna rağmen dönemin mekan anlayışını günümüze kadar getirdiği de gözlenen özellikleri arasında yer alıyor. Yapının dış cephesi ne kadar görkemli ise, iç düzeni da bir o kadar etkileyici bir özellik taşıyor. Ancak geçirdiği restorasyonların ardından bazı kısımların eski etkisini kaybettiği de söyleniyor. Şeref merdivenin bulunduğu alanda, pirinç kaplı yarı saydam mermer bir plaka bulunduğu, bunun sonradan eklenen, ancak caddeden avluya doğru olan görsel yönelimin ve bütünlüğün bozulmasına yol açtığı söylenenler arasında. Bu durumun da mekansal kaliteyi düşüren bir etken olduğu yorumları yapılıyor . Orta avlunun çatısı, restorasyonla birlikte camla örülmüş.
İlk izlenimde, binanın tarihi ve kullanılan orijinal materyallerle pek uyuşmasa da, günümüz konfor koşullarının zorunlu kıldığı korunaklı bir önlem olduğu yönünde görüşler var. Yapının bazı kısımlarında malzeme seçimleri, düzensizlikler ve havalandırma problemleri, bu kısımların sonradan eklenmiş olduğunu gösteriyor.
Zemin katta ise, akustiği önlemek gibi fonksiyonu da olan tavan şekilleri yangınlardan sonra da korunmuş fakat birinci katta bu dokunun korunamadığı da biliniyor. Bunun yerine standart yapıda düz tavan yapıldığı kaydedilmiş. Yine birinci katta, binanın ilk kullanıldığı yıllarda, mekanlar daha az ayrılmış ve büyük birimlerden oluşmuş.
Günümüzde ise bu durum sınıfların ve ihtiyaçların değişmesiyle nedeniyle farklı bir hale gelerek bölünmüştür. Ancak tüm bu durumlar dışında, yeniden yapılmış olmasına karşın kolonlardaki yüzeysel görüntü ve demir kapılardaki işlemeler orijinal haline oldukça benzemektedir.
Kardelen BUĞDAY
