Bu büyülü şehrin geçmişine dair derinlemesine bir yolculuk başlatırken, kulağa oldukça basit gelen bu sorunun ardında yatan karmaşıklığı keşfetmek heyecan verici. İstanbul'un fethi, sadece askeri zaferlerin değil, kültürel ve sosyal dönüşümlerin de bir yansımasıdır. Ancak, gerçekten kaç defa fethedildiği konusu, tarihçiler arasında bile bazen tartışmalara yol açıyor.
İşte, bu yazıda İstanbul'un fethiyle ilgili sorgulayıcı bir bakış açısıyla, bu şehrin sınırlarında yaşananların ve tarihi dönemlerin kırılma noktalarının izini sürmeye davet ediyoruz. Şehrin surlarının ötesinde yatan sırları ve değişen kaderini keşfetmek için, hep birlikte geçmişin derinliklerine doğru bir yolculuğa çıkalım.
İstanbul kaç devlete başkentlik yaptı?
İstanbul'un tarihi, Yenikapı'da yapılan arkeolojik kazılarda ortaya çıkan bulgularla bir kez daha aydınlandı. Bu bulgular, İstanbul'un tarihinin 8 bin 500 yıl öncesine kadar uzandığını gösterdi. Kent, kuruluşundan itibaren çeşitli devletlerin egemenliği altında gelişti ve farklı kültürlerin merkezi haline geldi.
İstanbul'un tarihindeki en dikkat çekici özelliklerden biri, Roma, Bizans ve Osmanlı İmparatorlukları gibi üç büyük imparatorluğa başkentlik yapmasıdır. M.S. 4. yüzyılda Roma İmparatorluğu'nun genişlemesiyle, stratejik konumu nedeniyle İstanbul, İmparator Büyük Konstantin tarafından yeni başkent olarak seçildi. Şehir, 6 yıldan fazla süren bir yeniden yapılanma sürecinden geçti; surlar genişletildi, tapınaklar, resmi binalar, saraylar, hamamlar ve hipodromlar inşa edildi.
İstanbul'un Roma İmparatorluğu'nun başkenti ilan edildiği büyük törenler, M.S. 330'da gerçekleşti. Kent, daha sonra "Byzantion" ve daha sonraki dönemlerde "Konstantinopolis" olarak adlandırıldı. Ancak, halk arasında kentin adı genellikle "Polis" olarak anıldı.
Büyük Konstantin'den sonra gelen imparatorlar da şehri güzelleştirme çabalarını sürdürdü. Kentteki ilk kiliseler, Konstantin döneminden sonra inşa edildi. Batı Roma İmparatorluğu'nun 5. yüzyılda çökmesiyle, İstanbul uzun yıllar Doğu Roma İmparatorluğu'nun (Bizans) başkenti oldu.
Bizans döneminde yeniden inşa edilen kent, surlarla tekrar genişletildi. Günümüze kadar ulaşan Ayasofya gibi eserler, bu dönemin izlerini taşır. Ancak, 726-842 yılları arasındaki Latin egemenliği dönemi kara bir dönem olarak hatırlanır. 1204'te Haçlı Orduları'nın şehri istilasıyla başlayan bu dönemde, şehir uzun yıllar talan edildi. 1261'de Bizanslıların kontrolü yeniden ele geçirdiği İstanbul, eski zenginliğine bir daha ulaşamadı.
1453 yılında Fatih Sultan Mehmet'in fethinden sonra İstanbul, 470 yıl boyunca Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti oldu. Bilim, kültür ve sanatın merkezi haline gelen kent, çeşitli dini yapıların bir arada yaşadığı hoşgörü ortamına dönüştü.
Fatih Sultan Mehmet'in kullandığı büyük toplar, İstanbul'un fethinde önemli bir rol oynadı. Fethin ardından şehre yapılan göçlerle nüfus arttı ve şehir yeniden imar edildi. İstanbul'daki eski halka din ve sosyal haklar tanındı. Yüz yıl sonra, Türk Sanatı şehre damgasını vurdu ve kubbe ve minareler şehrin siluetini belirledi.
İstanbul, 1453'te Osmanlı İmparatorluğu'na katıldıktan sonra, farklı demografik yapıdaki dört idari birime ayrıldı. 16. yüzyıldan itibaren kent, önemli bir şehir olarak varlığını sürdürdü.
1718-1730 yılları arasında Lale Devri olarak bilinen dönemde İstanbul'da bir dizi yenilik yaşandı. İtfaiye teşkilatı kuruldu, ilk matbaa açıldı ve çeşitli fabrikalar kuruldu. 1876'da I. Meşrutiyet'in ilanı ve 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanıyla Osmanlı Devleti şekil değiştirdi. Bu değişikliklerin ardından, 1909'da İstanbul'da ilk Vilayet kuruldu.
1839'da ilan edilen Tanzimat Fermanı ile İstanbul'da yeni bir dönem başladı. I. Dünya Savaşı'nın ardından 1918'de İstanbul, İtilaf Devletleri tarafından işgal edildi. Ancak, 1923'te Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla birlikte başkentlik dönemi sona erdi. Ankara'nın başkent ilan edilmesine rağmen, İstanbul tarih ve kültür açısından önemini korumaya devam etti.
İstanbul, tarih boyunca Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu olmak üzere toplamda üç farklı imparatorluğa başkentlik yapmıştır.
