Gölevez, adeta bir sır gibi saklanan ve merakla keşfedilmeyi bekleyen bir lezzet. Peki, bu gizemli yiyecek nedir? Gölevez, özellikle Doğu Anadolu Bölgesi'ne özgü bir tat. Ancak, sınırlı bir coğrafyada yetişen bu bitkinin tanıtımı ve tüketimi oldukça kısıtlı. Genellikle dağlık alanlarda, özellikle de Erzurum, Ağrı gibi illerde rastlanan gölevez, yerel halkın vazgeçilmezlerinden biri haline gelmiştir
Gölevez nedir ne işe yarar?
Gölevez, bilimsel adı Colocasia esculenta olan bir bitkidir. Yılanyastığıgiller (Araceae) familyasına aittir. Taro veya kolokas olarak da bilinir. Gölevez bitkisinin yumruları ve yaprakları insanlar tarafından çeşitli amaçlarla kullanılır.
-
Beslenme Amaçlı Kullanım: Gölevez, Asya, Afrika, Orta Amerika ve Pasifik adalarında yaşayan milyonlarca insan için temel bir gıda kaynağıdır. Yumruları yüksek oranda nişasta ve lif içerir. Beslenme açısından zengin bir kaynak olması nedeniyle çeşitli yemeklerde kullanılır.
-
Sağlık Açısından Yararları: Gölevez yaprakları vitamin ve mineraller açısından zengindir. İçerdikleri vitaminler ve mineraller vücudun sağlıklı bir şekilde fonksiyon göstermesine katkı sağlar. Ancak içerdikleri oksalik asit nedeniyle çiğ olarak tüketilmemelidir.
-
Endüstriyel Kullanım: Gölevez nişastası, plastik ve kozmetik endüstrisinde kullanılır. Ayrıca yumruları konserve, un, cips, şehriye ve dondurulmuş gıda gibi çeşitli endüstriyel ürünlerin üretiminde de kullanılır.
-
Süs Bitkisi Olarak Kullanım: Gölevez bitkisinin dekoratif yaprakları ve çekici görünümü nedeniyle süs bitkisi olarak da kullanılır. Bahçelerde veya iç mekanlarda estetik bir görünüm sağlamak için yetiştirilir.
Genel olarak, gölevez bitkisi beslenme, sağlık, endüstri ve süs bitkisi gibi çeşitli amaçlarla kullanılan çok yönlü bir bitkidir.
Gölevez nasıl tüketilir?
Gölevez, özel pişirme yöntemleriyle damak zevkine uygun bir şekilde sunulabilir. Örneğin, kuru fasulye ve nohut yemeklerine katılarak pişirilebilir veya mantı ve börek gibi tariflerde kullanılabilir. Tropik ve subtropik ülkelerde gölevez yumrusu çeşitli şekillerde değerlendirilir; konserve, un, cips, şehriye ve dondurulmuş gıda olarak kullanılır. Ayrıca gölevez nişastası, plastik ve kozmetik endüstrisinde de kullanılmaktadır. Bitkinin yaprakları da sarma veya çorba olarak değerlendirilebilirken, yumruları sebze yemekleri için haşlanarak kullanılabilir. Gölevez, lezzetli bir tada sahip olan taro kökleri ve yapraklarıyla da dikkat çeker. Yaprakları, pişirildiğinde lahana tadı kazanır.
Gölevez hangi yöreye aittir?
Gölevez, tropikal ve subtropikal bölgelerde yetişen bir bitkidir. Doğal olarak Asya'nın güneydoğusu, Afrika ve Pasifik adaları gibi bölgelerde bulunur. Ancak tarımı dünya genelinde yaygın olarak yapılmaktadır. Gölevezin özgün olarak hangi yöreye ait olduğu kesin olarak belirlenmemiştir çünkü binlerce yıldır farklı bölgelerde insanlar tarafından yetiştirilmiş ve kullanılmıştır. Bu nedenle, gölevezin spesifik bir yöreye özgü olduğunu söylemek zordur.
