Eskişehir, tarihi ve doğal güzellikleriyle bilinen bir şehir olmasının yanı sıra, yer altı kaynaklarıyla da dikkat çekiyor. Son zamanlarda, bölge halkının ve dışarıdan gelen ziyaretçilerin merak ettiği soruların başında Eskişehir'de hangi maden çıkarılır? ve Eskişehir'de maden var mı? gibi sorular geliyor. Bu merakın ardında yatan detaylar ve bölgedeki maden potansiyeli üzerine detaylı bir inceleme yaptık. Detayları haberimizde yer alıyor...
Eskişehir'de hangi maden çıkarılır?
Eskişehir ili, İç Anadolu Bölgesi'nin kuzeybatısında konumlanmıştır. Kuzeyinde Karadeniz, kuzeybatısında Marmara, batı ve güneybatısında ise Ege Bölgesi ile çevrilidir. İlin toprakları Sakarya Nehri ve Porsuk Çayı'nın suladığı geniş düzlüklerle bunları çevreleyen dağlardan oluşur. Kuzeybatı Anadolu Bölgesi’nde yer alan Eskişehir ilinin, Türkiye'nin tektonik birliklerinden olan Pontid ve Anatolidler arasında yer aldığı bilinmektedir. Bursa-İnegöl-Eskişehir arasındaki bölgede ise BKB-DGD doğrultulu “Eskişehir Fayı” bu kuşakları tektonik olarak sınırlamaktadır. Pontidler Eskişehir Fayı’nın kuzeyinde, Anatolidler ise güneyinde yer almaktadır. Eskişehir ve çevresini oluşturan birimler, Pontidlerin üç zonundan biri olan Sakarya Zonu (Sakarya Kıtası)’na ait kayaçlardan oluşur. Sakarya Zonu’na ait metamorfik kayaçlar Biga Yarımadası’ndan başlayıp Bursa, Bilecik, Eskişehir ve Ankara çevresine kadar uzanan bir yay oluşturur.
Eskişehir ilinin jeolojik ve yapısal özellikleri nedeniyle bölgenin hem metalik madenler hem de endüstriyel hammaddeler açısından oldukça zengin olduğu bilinmektedir. İlde altın, krom, demir, manganez, bor, manyezit, mermer, kaolen, perlit, mika ve kum-çakıl gibi birçok maden ve endüstriyel hammaddelerin bulunduğu belirlenmiştir. Özellikle altın ile ilgili yapılan çalışmalarda önemli rezervlerin tespit edildiği bilinmektedir. Örneğin, 1997 yılında bir özel şirket tarafından yapılan çalışmalarla Sivrihisar-Kaymaz altın yatağı ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca, kromla ilgili yapılan çalışmalarda da çok sayıda krom zuhurlarının ortaya konulduğu ve il genelinde 250 adet civarında krom yatak ve zuhurunun belirlendiği bilinmektedir.
Eskişehir ili aynı zamanda endüstriyel hammaddeler açısından da oldukça zengin bir bölgedir. Bor, manyezit, mermer, kaolen, perlit, mika ve kum-çakıl gibi endüstriyel hammaddelerin başta gelenleri arasındadır. Ülkemizin önemli bor yataklarından biri olan Kırka bor sahasında rezerv geliştirmeye yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Ayrıca, lületaşı gibi değerli bir süs taşının Türkiye’de yalnızca Eskişehir’de bulunduğu bilinmektedir. Yöre halkı tarafından eski dönemlerden beri işletilen lületaşı yataklarında kalan miktarın bilinmediği belirtilmektedir. Oluşumu farklı bir magnezyumlu kil olan sepiyolit de, Eskişehir’de büyük potansiyel göstermektedir ve özel sektör tarafından işletilmekte ve büyük ölçekte ihraç edilmektedir.
Eskişehir ili jeotermal enerji açısından da önemli potansiyele sahiptir. İl dahilinde enerji hammaddelerine yönelik çok sayıda çalışma gerçekleşmiş ve önemli kömür ve jeotermal alanlar ortaya çıkarılmıştır. Mihalıçcık-Koyunağılı linyit sahası ve İnönü-İstasyon kömür zuhuru gibi önemli kömür rezervleri tespit edilmiştir. Jeotermal alanlar ise Merkez-Kızılinler, Hasırca, Alpu-Uyuzhamamı, Sakarılıca, Hamamkarahisar, Sivrihisar-Gümüşkonak ve Mihalıççık-Yarıkçı jeotermal alanlarıdır. Bu alanlarda yapılan çalışmalar sonucunda çok sayıda kaynak belirlenmiş ve sıcaklık değerleri ölçülmüştür. Özellikle Kızılinler jeotermal alanında çok sayıda kaynak belirlenmiş olup, sıcaklık değerleri 30.4-44.8ºC arasında değişmektedir.
Eskişehir'de maden var mı?
Eskişehir'de bulunan maden yataklarının çeşitliliği ve rezervleri, bölgenin madencilik potansiyelini gözler önüne seriyor. İşte Eskişehir'in zengin maden rezervlerinden bazıları:
Altın (Au): Sivrihisar-Kaymaz Yatağı
Tenör: %6.04 gr/ton Au, 5.3 gr/ton Ag
Rezerv: 974.000 ton toplam rezerv (5.88 ton metal Au, 5.17 ton metal Ag)
Sarıcakaya-Mayıslar Sahası
Tenör: 0.162 g/ton Au
Rezerv: 46.000.000 ton toplam rezerv
Asbest (Asb): Mihalıççık-Tatarcık Sahası
Tenör: %2-3 asbest
Rezerv: 1.048.391 ton görünür rezerv
Bor (B): Seyitgazi-Kırka Yatakları
Tenör: %27-44 B2O3
Rezerv: 744.000.000 ton boraks görünür+muhtemel+mümkün rezerv
Demir (Fe): Mihalıçcık-Karaçam Sahası
Tenör: %30-50 Fe, %3-6 Al2O3, %20 SiO2 ve %0.20 As
Rezerv: 1.630.000 ton görünür+muhtemel rezerv
Florit (F): Sivrihisar-Beylikova, Kızılcaören Sahası
Tenör: %37.4 CaF2
Rezerv: 11.368.075 ton işletilebilir cevher
Kaolen (Kao): Mihalıççık-Ahırözü, Üçbaşlı, Çamdan, Ayınıntepe Sahaları
Tenör: %13-32 Al2O3, %0.2-5 Fe2O3
Rezerv: Ahırözü yatağında 1.725.000 ton görünür, Çamdan yatağında 360.000 ton görünür ve 100.000 ton muhtemel, Ayınıntepe yatağında 1.091.000 ton muhtemel, Üçbaşlı yatağında 322.000 ton görünür+muhtemel rezerv
Krom (Cr): İl genelinde 250 adet civarında krom yatağı ve zuhuru bulunmaktadır
Sarıcakaya ve Merkez ilçelerine bağlı Gündüzler, Sepetçi, Margı ve Sazak krom sahaları
Kum-Çakıl (Kçm): Merkez-Aşağısöğütönü Sahası
Kalite: İnşaat ve stabilize malzeme
Manganez (Mn): Yarımca-Danişment Sahası
Tenör: %49 Mn
Rezerv: 800 ton muhtemel rezerv
Manyezit (Mag): Sepetçi ve Margı Sahası
Tenör: %47.22 MgO
Rezerv: 3.000.000 ton görünür+muhtemel+mümkün rezerv
Mermer (Mr): Süpren Köyü-SÜPREN
Kalite: Gri-beyaz renkte olup, kırmızı-sarı-pembe damar kuşak ve yamalar gösterir. Sertliği, 3-4 yoğunluğu 2.76 g/cm3, porozitesi %0.3
Rezerv: 60.000.000 m3 mümkün rezerv
Sepiyolit (Sep): Sivrihisar-Sığırcık-Kurtşeyh Sahası
Tenör: Ortalama %81.28 sepiyolit içerikli
Rezerv: 604.783 ton görünür rezerv
Bu madenlerin varlığı, Eskişehir'in ekonomik ve endüstriyel potansiyelini önemli ölçüde etkiliyor.
