Elektrik kesintilerinin hayatı olumsuz etkilediği anlarda devreye giren "Devre Kesici"nin detayları kullanıcıları heyecanlandırıyor. Kaç dakika içinde devreye girip enerjiyi yeniden sağlayabileceği konusunda aranan cevaplar, kullanıcıların günlük yaşamlarında karşılaştıkları elektrik sorunlarına pratik bir çözüm sunuyor.
Devre Kesici nedir?
Borsa işlemlerinde yaşanan ani fiyat hareketlerini önlemek ve piyasada istikrarı sağlamak amacıyla devre kesici uygulaması devreye alınıyor. Sermaye piyasası araçlarında işlemler, seansın sürekli işlem bölümünde çok fiyat yöntemiyle gerçekleştirilirken, belirli bir referans değer üzerinden hesaplanan fiyat değişimi, belirlenmiş eşik değerlere ulaşması veya aşması durumunda ilgili araç için işlemler geçici olarak emir toplama aşamasına alınıyor. Bu süreçte, ilgili sermaye piyasası aracında tek fiyat yöntemi kullanılarak fiyat belirleniyor.
Devre kesici uygulaması, borsa genelinde veya hisse bazında gerçekleştirilebiliyor. Özellikle piyasada ciddi düşüşler yaşandığında, alım satım işlemlerini otomatik olarak durduran bu uygulama, otomatik seans durdurma sistemi olarak da biliniyor.
Borsa genelinde devre kesici uygulaması için belirlenmiş düşüş eşikleri bulunuyor. Örneğin, BIST100 endeksinde %5 ve üzeri düşüşlerde devre kesici uygulanıyor. Eğer düşüş %7'ye ulaşırsa, uygulama ikinci kez gerçekleştiriliyor.
Bazı borsalarda ise üç aşamalı devre kesici uygulaması bulunuyor. Örneğin, ABD borsalarında %7 ve %13'lük düşüşlerde işlemler 15 dakika durdurulurken, düşüş %20'ye ulaştığında borsa tüm gün kapatılıyor.
Hisse bazında devre kesici uygulaması ise BIST'teki pazarlara göre farklılık gösterebiliyor. Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Alt Pazar'da yer alan şirket hisselerinde yaşanan devre kesici uygulamalarına hisse özelinde devre kesici deniyor.
Devre kesici kaç dakika sürüyor?
Genel Müdürlüğü'nün kararıyla, 10 Ağustos 2020'den itibaren (Piyasanın tamamı için uygulanmaya başlanan endeks bazlı devre kesici sistemi ile birlikte), pay bazında uygulanan devre kesicilerin emir toplama süresi 30 dakikadan 15 dakikaya düşürülmüştür. Eşleştirme süresi ise değişmemiştir ve hala 2 dakikadır.
