Abdullah Quilliam, Britanya'daki İslam topluluğunun öncü isimlerinden biri olarak tanınırken, zamanla unutulmuş bir figür haline geldi. Ancak, Quilliam'ın mirası hala Britanya'daki Müslüman topluluğunun tarihinde ve entegrasyon sürecinde önemli bir rol oynamaktadır.
Abdullah Quilliam kimdir?
William Henry Quilliam, 1856'da Liverpool'da doğmuş varlıklı bir Manx ailesinin oğludur. Babası Robert Quilliam saat imalatçısıydı. Eğitimini Liverpool Enstitüsü Erkek Lisesi'nde ve King William's College'da tamamladıktan sonra 1878'de hukuk danışmanı olarak işe başladı.
İlk dönemlerinde Hristiyan olarak büyüyen Quilliam, sonradan İslam'ı öğrendi ve Müslüman oldu. Müslüman oluşuyla ilgili farklı teoriler olsa da, Fransa ve Fas gibi ülkelerde geçirdiği zamanın etkisiyle bu din değişimini gerçekleştirdiği düşünülüyor. Dönüşünden sonra Abdullah Quilliam adını alarak İngiltere'de İslam'ın yayılması için aktif bir şekilde çalışmaya başladı.
1889'da Liverpool'da Müslüman Enstitüsü'nü kurdu ve İngiltere'deki ilk cami olarak hizmet verdi. Quilliam ayrıca, gayrimüslimlere yönelik eğitim veren bir Müslüman koleji açtı ve düzenli olarak Münazara ve Edebiyat Derneği gibi etkinlikler düzenledi.
Britanya'nın ilk ve son Şeyhülislamı
Quilliam, annesi ve oğlu dahil olmak üzere birçok kişinin Müslüman olmasına öncülük etti. İslam'a olan bilgisi ve kurduğu yardım merkeziyle de insanların din değiştirmesine vesile oldu.
Aktif bir yazar ve denemeci olarak, 1893'ten 1908'e kadar The Crescent adında haftalık bir gazete yayımladı. İslam dünyasına yaptığı ziyaretlerle tanındı ve İslam liderlerinden madalyalar aldı. İslam İnancı adlı kitabı 13 dile çevrildi ve üç baskı yaptı.
1908'de İngiltere'den ayrıldığında Liverpool'daki işlerini sonlandırdı. Oğlu, Quilliam'ın kurduğu cami ve İslam merkezlerini kapattı. Bu süreçte Liverpool'da İslam etkisi azaldı.
1914'te H.M. Leon olarak İngiltere'ye döndü ve çoğunlukla Onchan'da yaşadı. 1932'de vefat etti ve Brookwood Mezarlığı'na defnedildi.
Quilliam, Batılıların İslam'ı algılamasına dair önemli bir isimdi. Onun düşüncelerini yaşatmak için Abdullah Quilliam Topluluğu kuruldu ve bazı mekanları cami veya eğitim merkezi olarak restore etmek için çalışmalar yapıldı.
