Sakarya nerede?" sorusu genellikle Adapazarı ile karıştırılır. Ancak Sakarya, aslında Adapazarı'yla aynı değildir; Adapazarı, Sakarya'nın merkezi ilçelerinden biridir. Sakarya, Türkiye'nin kuzeybatısında Marmara Bölgesi'nde yer alan bir şehirdir ve önemli bir tarihi geçmişe sahiptir. Bu yazıda, Sakarya'nın konumu, tarihçesi ve önemi üzerine detaylı bir inceleme yapacağız...
Adapazarı ve Sakarya aynı yer mi?
Sakarya ilinin merkezi konumunda bulunan Adapazarı, 2020 yılı itibarıyla 279.127 kişilik nüfusuyla dikkat çekiyor.
Adapazarı ve çevresi, tarihte Bitinyalılar ve Bizanslılar gibi önemli medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Beşköprü (Sangarios Köprüsü), Bizans İmparatoru II. Jüstinyanus döneminde inşa edilmiş ve bölgenin önemli tarihi eserleri arasında yer almaktadır.
Ayrıca, Sakarya Nehri'nin eski adı olan Sangarios'un geçmişi, şehrin doğusundan ve Beşköprü'nün altından iki farklı kol ile aktığına dair araştırmalar bulunmaktadır.
Adapazarı, Osman Gazi zamanında Bizanslılardan alınarak "Ada Karyesi" adını almış ve bu dönemden günümüze kadar önemli bir yerleşim yeri olmuştur. 1868'de "Adapazarı Belediyesi" olarak teşkilatlanmış ve 1877-78 Osmanlı-Rus Harbi sonrasında yoğun göçlerle gelişmiştir.
1940'lar ve 1950'lerde tarımsal sanayinin gelişmesiyle Adapazarı'na büyük göçler yaşanmıştır. 17 Haziran 1954'te alınan bir yasa ile Sakarya vilayeti haline gelen Adapazarı, bu dönemde önemli bir gelişim göstermiştir.
Ancak tarihindeki en büyük felaketlerden biri olan 17 Ağustos 1999 depremi, Adapazarı'nı derinden etkilemiş ve büyük hasara yol açmıştır. Bu deprem sonrasında şehirde önemli bir nüfus azalması yaşanmıştır.
2000 yılında alınan kararlarla Adapazarı Belediyesi, büyükşehir statüsü kazanmış ve adı Sakarya Büyükşehir Belediyesi olarak değiştirilmiştir. Bu değişiklikle birlikte, Adapazarı'nın merkez ilçe olma özelliği korunmuştur.
Sakarya nerede?
Sakarya, Türkiye'nin en kalabalık yirmi ikinci ilidir ve ismini topraklarından geçen Sakarya Nehri'nden alır. İlin merkezi Adapazarı'dır ve 2023 yılı sonu itibariyle nüfusu 1.098.115 olarak kaydedilmiştir. Marmara Bölgesi'nin Çatalca-Kocaeli Bölümü'nde konumlanmıştır.
Sakarya, Kuzeyde Karadeniz, batıda Kocaeli ve Bursa, doğuda Düzce ve güneyde de Bolu ile Bilecik ile komşudur. Sakarya Nehri, ilin Karasu ilçesinde Karadeniz'e dökülürken, ekonomisinde tarım önemli bir yer tutar. Hendek, Karasu ve Kocaali ilçelerinde fındık yetiştiriciliği yaygındır. Ayrıca, mısır tarımı da yapılmaktadır. Sanayi ise il merkezi Adapazarı yakınlarında gelişmiş ve son yıllarda kurulan sanayi kuruluşlarıyla daha da büyümüştür.
Sakarya ili adını, topraklarında bulunan Sakarya Nehri'nden almıştır. Köken bilimiyle ilgili çeşitli rivayetler bulunmaktadır. Frigler döneminden itibaren adının nereden geldiği konusunda farklı görüşler ortaya atılmıştır. İlk çağlardan beri önemli bir yer olan Sakarya, tarihi boyunca Hititler, Frigler, Lidyalılar, Persler ve Romalılar gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Osmanlı döneminde ise kereste ticareti ve tersane faaliyetleri önemli bir ekonomik kaynak olmuştur.
Sakarya, Kurtuluş Savaşı'nda önemli bir rol oynamış ve birçok kahraman ismiyle anılmıştır. İşgal altındaki bölgeden Yunan kuvvetlerini püskürterek kurtulan il, 21 Haziran'da kurtuluşunu kutlamaktadır. Cumhuriyet döneminde ise il statüsüne 1954 yılında kavuşmuş ve 2000 yılında büyükşehir unvanı almıştır.
Sakarya'nın topoğrafyası üç ana bölgeden oluşur: kuzeyde alçak tepelik alanlar, ortada Adapazarı Ovası, güneyde ise engebeli dağlık alanlar bulunur. İl, Karadeniz kıyılarından Marmara tipi Akdeniz iklimine kadar değişen iklim özellikleri gösterir. Sakarya Nehri ve çevresindeki göller ve akarsular da ilin coğrafi yapısını zenginleştirir.
Sakarya, Türkiye'nin en büyük beşinci ili olmasının yanı sıra tarihî, kültürel ve ekonomik açıdan da önemli bir konuma sahiptir.
