Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) 16 Nisan’da sitesinde 51 Seri No.’lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği Taslağını yayımladı ve ne olduysa ondan sonra oldu. Basında ve sosyal medyada “yeme içme sektöründe KDV’nin artırıldığı” yönünde çıkan haberler üzerine aynı gün GİB tarafından basın açıklaması yapıldı, Bakan Şimşek X hesabından duyurdu ve vergi artışı yok dedi.
Bizler de yaptığımız yayınlarda vergi artışı olmadığını, ancak durduk yere böyle bir tebliğin çıkarılmasının da manasız olduğunu ve GİB’in aslında bu kaosu kendisinin yarattığını söyledik. Nihayetinde Tebliğ taslağı 27 Nisan tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak 1 Mayıs’tan geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi, ancak tartışmalar da bitmedi.
Tebliğin Anayasa’ya aykırı olduğundan tutun da, örtülü vergi artışı yapıldığına kadar çeşitli söylemler ve tezler üretilmeye başlandı. O zaman madde madde sıralayarak anlatalım.
1-) KDV oranlarını düzenleyen hali hazırdaki yasal düzenleme 24.12.2007 tarih ve 2007/13033 Sayılı Bakanlar Kurulu kararıdır. Karara ekli (I) sayılı listedeki ürünler % 1 ve (II) sayılı listedeki ürünler % 8 orana tabidir. Listelerde yer almayan ürünler % 18 orana tabidir.
2-) 10 Temmuz 2023 tarih ve 7346 Sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı ile % 8 ve % 18 olan KDV oranları sırasıyla % 10 ve % 20’ye yükseltilmiştir.
KDV’de genel durum bu şekilde iken şimdi gelelim tartışmaya açılmak istenen mevzuya.
3-) Anayasa’nın “Vergi Ödevi” başlıklı 73. maddesinin (3) numaralı fıkrasında “Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır.” hükmü bulunmaktadır. Verginin kanunilik ilkesi şeklinde adlandırılan hükmün istisnası ise mezkur maddenin (4) numaralı fıkrasında aşağıdaki gibi düzenlenmiştir.
“Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerin de kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisi Bakanlar Kurulu’na verilebilir.”
Bu hükme istinaden KDV oranlarında değişiklik yapma yetkisi Cumhurbaşkanına verilmiştir. (Yeni yönetim sisteminde Bakanlar Kurulu olmadığı için, bu yetki Cumhurbaşkanındadır.)
4-) KDV Kanunu’nun “Oran” başlıklı 28. maddesi aşağıda gibidir.
“Katma değer vergisi oranı, vergiye tabi her bir işlem için % 10'dur. Cumhurbaşkanı bu oranı, dört katına kadar artırmaya, % 1'e kadar indirmeye, bu oranlar dahilinde muhtelif mal ve hizmetler ile bazı malların perakende safhası ve inşaatın yapıldığı arsanın veya konutun vergi değeri ve bulunduğu yeri esas alarak konut teslimleri için farklı vergi oranları tespit etmeye yetkilidir.”
Yukarıdaki hükme göre; Cumhurbaşkanı KDV oranını % 1 - % 40 arasında belirleyebilir. Ayrıca muhtelif mal ve hizmetler için de farklı oran belirleyebilir. Yukarıdaki kanun metni, Anayasa’nın 73. maddesinin (4) numaralı fıkrasına da uyumludur.
5-) 13.02.2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 5189 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile (II) sayılı listenin A-GIDA MADDELERİ bölümünde yer alan ve % 8’e tabi olan ürünler (I) sayılı listeye taşındı ve % 1’e tabi oldu ancak (II) sayılı listenin (24) numaralı maddesi aşağıdaki gibi devam etti:
“Kahvehane, kır kahvesi, çay bahçesi, çay ocağı, kıraathane, kafeterya, pastane, ayakta yemek yenilen yerler, yemeği pakette satan veya diğer şekillerde yemek hizmeti sunan yerler, lokanta, içkili lokanta, kebapçı ve benzeri yerlerde verilen hizmetler (bu yerlerde verilen hizmetlerin alkollü içeceklere isabet eden kısmı hariç)”
Dolayısıyla lokanta ve restaurantlarda sunulan hizmetlerin % 10’a tabi olma durumu yeni yayımlanan tebliğle oluşmadı, önceden beri vardı ve Cumhurbaşkanlığı kararı ile oluşturuldu. Tebliğ ile sektörün KDV oranı belirlenmedi.
Sonuç itibariyle;
a) Ortada artırılan bir vergi yok.
b) Kimi yazarların söylediği gibi işletme ruhsatına göre vergilendirme gibi komik düzen yok.
c) Anayasa’ya veya KDV Kanunu’na aykırı bir düzenleme yok.
d) Evvelden beri var olan düzenleme hakkında yeni çıkıyormuş gibi kamuoyunda algı oluşturmak, en hafif deyimle bilgisizliktir.
Vergi terminolojisini ve vergide normlar ilişkisini doğru algılayamayınca böyle durumlar ortaya çıkabiliyor.
